De eindejaarsvragen: “Er zijn weer interessante bedrijven aan leuke prijzen.”

“De situatie is hopeloos, maar niet ernstig”, antwoordde iemand vorig jaar op De eindejaarvragen. Dit jaar geldt misschien wel het omgekeerde: de situatie is ernstig maar gelukkig niet hopeloos.

1) Wat zal je bijblijven van het beursjaar 2022?

Kurt Vansteeland, journalist bij De Tijd 

Het schielijk komen te gaan van TINA. Dankzij centraal bankiers die plots – en rijkelijk laat - ontdekken dat de inflatie uit de tube spuit als je er te hard op klopt is er plots wel een alternatief voor aandelen: obligaties en zelfs cash. En dat zet de hele beurswereld op zijn kop. Mijn beste belegging was mijn steun aan Transcaucasian Trail. Fantastische organisatie die met lokale jongeren de ezelspaadjes van Georgië en Armenië in ere herstelt en zo ook duurzaam toerisme uitbouw in even afgelegen als verbluffend mooi regio’s. Het heeft mij als dividendrendement de reis van mijn leven opgeleverd.

Ilse De Witte, journalist bij Trends

De val van de pedestal van Sofina, die ook weer aantoont hoe we met zijn allen steeds in dezelfde val trappen. De klim van de voorgaande twee jaren was uitzonderlijk. Maar we maakten onszelf wijs dat de stijging normaal was, omdat de familie achter de holding beter was beginnen communiceren en omdat Sofina rechtstreeks of onrechtstreeks in grote technologiebeloftes had geïnvesteerd. Het is een voorbeeld van een narratief dat een eigen leven begint te leiden, ter rationalisering van een irrationele koersstijging. Die overdrijving moest er in 2022 uit en nu kan de familie Boël stilaan het vertrouwen van beleggers terug beginnen winnen.

Joël Schols, medeoprichter van Chess Capital

Het beursjaar 2022 zal voor velen bijblijven als het jaar van de gebroken dromen en doorprikte ballonnetjes. Techbeleggers en cryptoaanhangers zagen hun droom in rook opgaan omdat ze niet voor mogelijk hielden dat de koersen zo extreem konden dalen. Ook de obligatie- en vastgoedbelegger stelde plots vast dat het gratis geld op is en de zwaartekracht zijn werk terug doet. En zelfs de ESG-belegger kon zich vragen stellen bij wat greenwashing schandalen. De cyclus van overvloed en uitwassen lijkt ten einde te komen.

Koen De Leus, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis

De technologieaandelen groeien dan toch niet tot in de hemel. En de zware overreactie op de vastgoedaandelen.

Martine Hafkamp, algemeen directeur bij Fintessa

Natuurlijk de oorlog in Oekraïne, maar daarna toch de ongekende snelheid waarmee de inflatie bleef oplopen en daardoor ook de ongekend grote stappen van de centrale banken om de inflatie te beteugelen. Maar ook de slechte performance van de portefeuilles met veel obligaties, die wij bij Fintessa overigens al een aantal jaar niet aanbieden. ‘Veilige’ staatsobligaties daalden zo maar 15% in waarde. Dan krijgt niet alleen je (pensioen)vermogen een optater, maar bovendien daalt door de hoge inflatie de koopkracht van je geld.

Danny Van Liedekerke, bestuurder en verantwoordelijke voor de beleggingsclubs bij VFB

2022 is het jaar waarin we als beleggers terug met de voetjes op de grond zijn geplaatst. Door de onnatuurlijk lage rente leek het de afgelopen jaren niet mis te kunnen gaan. Zelfs corona was maar een zeer tijdelijk dipje in een almaar stijgende beurstrend. De oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende explosie van de inflatie versnelde en verhevigde de beurspijn die sowieso toch op komst was. Voor ervaren beleggers is dit allemaal niet zo erg. Maar voor starters en jongeren die net in 2021 met veel enthousiasme hun eerste beursstapjes hebben gezet is dit een veel moeilijker verhaal. Het is aan iedere VFB'er om zeker deze categorie van nieuwe beleggers aan boord te houden en om paniekreacties te vermijden. Een beleggingsclub is hiervoor ook een ideaal instrument.

Stefanie Huybrechts, financieel journalist

De sterke renteklim waardoor de winnaars van 2020 – 2021, met name de technologiebedrijven, het onderspit moesten delven. Kwaliteit is ook weer komen bovendrijven. Bedrijven met een sterke balans die prijszettingsmacht hebben houden relatief goed stand. Ook de vastgoedmarkt kent een afkoeling. Al zijn de huidige prijzen in mijn ogen nog duur, zeker nu je meer betaalt voor een lening. Zelf sloot ik nog een hypothecair krediet af tegen een rente van onder de 1%. Dat is vandaag niet langer aan de orde. 

Erik Joly, hoofdeconoom bij ABN Amro België

Weinigen – op een paar Angelsaksische denktanks na – hadden verwacht dat Rusland effectief zou overgaan tot een inval in Oekraïne. In onze scenario-analyse (die we in dat soort gevallen hanteren) dichtten we deze mogelijkheid slechts een kans toe van een paar procenten. Daarnaast de ongelooflijke toename in de inflatie. Dat dit fenomeen zich wereldwijd voltrok, wijst op de grote verwevenheid van de economie.

2) Wat stemt je als belegger hoopvol voor 2023?

Koen De Leus

De piek van de inflatie, en dus de rente, is in zicht. Dat doet heel wat onzekerheid verdwijnen.

Martine Hafkamp

Dat het eindspel van de centrale banken de markten meer duidelijkheid zal geven. Dan worden bedrijven eindelijk weer meer op hun eigen operationele prestaties beoordeeld, in plaats van dat ze op een neer bewegen op de rentegolven. Tot op heden zijn de resultaten van de meeste bedrijven immers heel behoorlijk.

Danny Van Liedekerke

Beleggen in aandelen is "mede-eigenaar" worden van een bedrijf. Als eigenaar ligt je grootste zorg normaal niet op morgen of overmorgen maar vooral welke strategie ontwikkel ik om binnen 10 jaar een kanjer van een bedrijf te zijn. Dat moet ook de visie zijn voor iedere bewuste belegger. Ondertussen zijn de waarderingen van quasi alle bedrijven terug redelijk. Wil dat zeggen dat we super goedkoop staan? Allicht niet, want ik verwacht nog wel een neerwaartse aanpassing van de winstverwachtingen voor de eerste helft van 2023.

Stefanie Huybrechts

De gemiddelde berenmarkt duurt 388 dagen. Terwijl de S&P enkele maanden geleden nog een daling van meer dan 20% kende, is het verlies nu teruggelopen tot 17%. Daarnaast is een recessie helemaal geen goed nieuws, maar is het wel een effectief 'middel' om de inflatie af te remmen. Ik ben dus hoopvol dat de inflatie weer zal normaliseren in 2023 en het leven weer net iets betaalbaarder wordt.  

Joël Schols

De belegger met cash aan de zijlijn mag hoopvol naar 2023 kijken omdat er nu weer interessante bedrijven aan leuke prijzen te vinden zijn. Zolang hij kwalitatieve bedrijven met stabiele kasstromen selecteert zal hij het op termijn goed doen.

Kurt Vansteeland

De belegger die dankzij de stijging van de (reken)rente de tijdswaarde van geld herontdekt, en dus de geneugten van bedrijven die nú cashflow genereren in plaats van in de (verre) toekomst in vaak vergeten of verguisde sectoren zoals industrie en landbouw.

Erik Joly

Wij verwachten dat de inflatie in 2023 in een vrij snel tempo zal dalen, vanwege lagere grondstoffenprijzen, verbeteringen in de toeleveringsketens en een afkoelende huizenmarkt. Wel denken we dat de inflatie – ondanks die daling – aan de hoge kant zal blijven, waarbij het gemiddelde inflatieniveau over 2023 zal uitkomen rond de 4%. Ondertussen proberen centrale banken het juiste evenwicht te vinden. We verwachten daarom dat centrale banken in het eerste kwartaal van 2023 zullen stoppen met het verhogen van de rente.

Ilse De Witte

Aandelen zijn minder duur dan een jaar geleden. Er is al een stevige correctie achter de rug. Daar stopt het positivisme over het financieel rendement dat je met aandelen kan halen volgend jaar. Over het maatschappelijk rendement blijf ik voorzichtig optimistisch. Een aantal beleggers hebben in 2022 hun principes overboord gegooid met beleggingen in defensie-aandelen en steenkoolmijnen. Ze hebben zeker goed geld verdiend aan hun gokje. Maar meer en meer mensen beginnen te beleggen voor hun kinderen. Daarmee denken ze ook aan de wereld die ze willen nalaten voor hun kinderen. Zo zullen hopelijk ook meer en meer beleggers bedrijven beginnen mijden die schade toebrengen aan het leefmilieu of aan de maatschappij.

3) Wat maakt je voorzichtig voor beursjaar 2023?

Erik Joly

In onze ogen is een recessie onvermijdelijk. Wel denken we dat de economische krimp er in Europa heel anders uit gaat zien dan in de VS. Hoewel de groei in de VS naar verwachting flink gaat vertragen, denken we dat de Amerikaanse economie een milde recessie tegemoet ziet. We verwachten dat de recessie in Europa dieper zal zijn, omdat Europa lijdt onder de impact van de energiecrisis.

Ilse De Witte

De kanonnen die nog steeds bulderen in Oekraïne. Ik weet wel dat de oude beurswijsheid zegt dat je dan moet kopen, maar het zou nog wel even kunnen duren vooraleer er weer klaroengeschal weerklinkt. De vergelijking met de Jom Kippoer-oorlog baart zorgen. Dezelfde gevaarlijke cocktail van oorlog en energiecrisis heeft in de jaren 70 en 80 de beleggers niet zoveel opgeleverd. Met een horizon van 20 jaar voor ogen en met de wereld als uw speelterrein, zal het allicht nog steeds lonen om gespreid te beleggen in aandelen. Op korte termijn zijn Europese bedrijven te sterk afhankelijk van het Europese energiebeleid en de energietoevoer uit de rest van de wereld. Dat maakt ze kwetsbaar. Beleggers verruimen hun blik best naar het wereldtoneel en diversifiëren de portefeuille maar beter met bedrijven met een sterke poot in de Verenigde Staten.

Joël Schols

We hebben beursmiserie gehad maar nog geen economische ellende. Die kan nog komen met sociale onlusten er bovenop. Wees waakzaam en  beducht voor bedrijven beladen met hoge schulden want die kunnen het in 2023 nog best moeilijk krijgen. 

Kurt Vansteeland

Europese overheden die blijven spenderen alsof het geld nog altijd gratis is. Je hoeft ‘The Mandibles’ niet gelezen te hebben om daar je slaap voor te laten, maar het helpt.

Koen De Leus

Krijgen we een heropleving van de inflatie of blijft die hardnekkig hoog? En vooral, krijgen we een groeivertraging of recessie in Europa en de VS? En hoe zwaar drukken die dan, in combinatie met hogere inputkosten, op de marges?

Martine Hafkamp

Dat de winstgroei van bedrijven zal tegenvallen mocht er daadwerkelijk een recessie komen. Voorzichtig zijn is wat mij betreft niet hetzelfde als bang zijn. Wie een goed beleggingsplan heeft voor de lange termijn vreest een paar slechte jaren niet.

Danny Van Liedekerke

Als bedrijven hun initiële winstverwachtingen niet meer halen dan zijn er twee mogelijkheden. Ofwel blijft de beurs vrij stabiel maar dan stijgen automatisch weer de waarderingen, wat weinig waarschijnlijk is. Ofwel passen de waarderingen zich aan aan de realiteit door lagere koersen. Die laatste lijkt me op korte termijn de meest logische richting. Al heeft de beurs ook de gewoonte om in alle richtingen te overdrijven.

Stefanie Huybrechts

We blijven ons in een wispelturig geopolitiek klimaat bevinden. Vooral de dure energieprijzen zetten een rem op uitgaves van consumenten. De afgelopen maanden zijn de gas- en elektriciteitsprijzen gedaald omdat er een overaanbod was van tankers die Europa kwamen bevoorraden, maar een strenge winter zou daar wel snel verandering in kunnen brengen. Daar hou ik toch wel mijn hart voor vast. 

4) Welk beursgenoteerd bedrijf krijgt onvoldoende erkenning?

Stefanie Huybrechts

Ik vind het moeilijk om er eentje uit te pikken, maar ik zou zeggen dat bedrijven met een voorspelbaar businessmodel dit jaar wel hun nut hebben bewezen. Denk hierbij aan bedrijven zoals Elia en TINC. Het toont aan dat wat defensieve namen in een portefeuille belangrijk zijn. Kies niet alleen voor groeibedrijven die mooie toekomstplannen voorleggen, maar durf ook al eens te kiezen voor vaste waarden. Ze verdienen echt wel meer erkenning als je het mij vraagt. 

Kurt Vansteeland

Tessenderlo. In essentie omwille van twee woorden: Luc en Tack. Onterecht volgens mij. Structurele groeier in een landbouwsector die we met zijn allen – behalve op de Brusselse beurs lijkt het wel – weer meer leren appreciëren hebben in het verknipte jaar 2022.

Joël Schols

Ik wil niet één specifiek bedrijf noemen. Heel algemeen zijn er nogal wat familiaal geleide bedrijven met relatief lage marktkapitalisatie die onder de radar blijven. De Engelse beurs in het bijzonder heeft zware klappen gekregen en daar zijn meerdere bedrijven die aan de huidige prijzen veel meer aandacht verdienen.

Ilse De Witte

Inclusio. Het aandeel noteert 40 procent onder de waarde van de sociale woningen in de portefeuille, het nettodividendrendement bedraagt 3,3 procent, de bezettingsgraad 99,8 procent en de schuldgraad slechts 25 procent. Dat is een goed startpunt voor financieel rendement, ook al hebben gereglementeerde vastgoedvennootschappen (GVV) zoals Inclusio het lastig om zich te handhaven in een klimaat van stijgende rente, zoals we in 2022 in de praktijk gezien hebben. Inclusio werkt samen met sociale verhuurkantoren, gemeenten, OCMW’s en sociale huisvestingsmaatschappijen. Het bedrijf werkt mee aan de oplossing van twee maatschappelijke problemen: betaalbare huisvesting voor iedereen en sociale integratie van zwakkere bevolkingsgroepen. Behalve financieel rendement ligt er met dit Belgisch aandeel met andere woorden ook maatschappelijk rendement in het verschiet.

Martine Hafkamp

Wolters Kluwer. De meeste beleggers vinden het een saai en hoog gewaardeerd aandeel. Het abonnementsmodel zorgt echter voor een stabiele en terugkerende inkomensstroom.

Danny Van Liedekerke

IK zou heel wat Belgische aandelen kunnen aanhalen, van Jensen over Roularta tot Tessenderlo Group van Luc Tack. Maar toch ga ik voor een aandeel dat ik via de Beste Belegger (met dank!) leerde kennen. Joël Schols schreef vorig jaar een artikel over het Engelse Cakebox, een asset-light patisserieketen uit het UK die werkt op franchisebasis. Ik was gefascineerd door het verslag en begon het aandeel zelf te bestuderen. Ik  vond uiteindelijk een pareltje aan een zeer interssante koers en met nog heel wat groeimogelijkheden. Maar alle lof gaat naar Sam Hollanders en Joël Schols, een gesmeerde tandem die de kunst verstaat om op een uiterst intelligente manier pareltjes te ontdekken in een meestal onontgonnen smallcapwereld.

5) Welk aandeel geef je een pasgeboren kind om bij te houden tot zijn 18^deverjaardag?

Ilse De Witte

Baby Berkshire-aandelen, oftwel de goedkopere B-klasse aandelen van ’s werelds bekendste holding Berkshire Hathaway die je voor enkele honderden dollars per aandeel kan oppikken. In tegenstelling tot de ‘echte’ Berkshire Hathaway-aandelen die enkele honderdduizenden dollars kosten en dus voor de meeste mensen onbetaalbaar zijn. Die holding wordt tot nu toe gerund door Warren Buffett en Charlie Munger. Beiden kwamen verrassend kwiek voor de dag op de jongste aandeelhoudersvergadering, ondanks hun begenadigde leeftijd. Wel één minpuntje: Buffett en Munger doen niet aan duurzaam beleggen. Maar Berkshire Hathaway kan de defensieve bodem zijn, waarop beleggers mogelijk wat meer risicovolle duurzame beleggingen kunnen leggen.

Joël Schols

Voor een 18-jarige periode kijken we naar ondergewaardeerde holdings. Op die lange termijn heeft de kwaliteitsparameter wel de overhand op de prijscomponent. Zoek het niet te ver. België heeft prachtige holdings. Als ik er ééntje moet noemen dan toch maar Ackermans & van Haaren voor mij.

Martine Hafkamp

Het klinkt misschien saai, maar ik zou het een aandeel geven van een ETF op de MSCI World.

Kurt Vansteeland

Ackermans & van Haaren. De ultieme langetermijnbelegging. Investeert in, dat is achteraf gezien het probleem van Sofina, in bedrijven die je ook als kleine Belg kunt doorgronden: DEME, Bank Delen, Sipef, Biotalys, Biolectric, Van Moer Logistics,…

Danny Van Liedekerke

 Dat is de meest gemakkelijke vraag om te beantwoorden omdat ik dit jaar een eerste kleinkind heb gekregen. Als er één moment is in het leven waarin je met de ogen dicht mag gaan voor de superlangetermijn is het wel op het moment van een geboorte. Mijn kleinkind is op jaar 0 al eigenaar van een paar stukjes Ishares-ETF met ticker CSPX, een gespreide tracker die de S&P500 volgt, te koop op de beurs van Amsterdam en dus met een lage aankoopkost én beurstaks. De jaarlijkse beheerskost bedraagt nauwelijks 0,07% én de onderliggende dividenden worden fiscaalvriendelijk gekapitaliseerd. Het enige werk dat nog rest de komende jaren zijn op geregelde tijdstippen de nieuwjaars- en verjaardagscentjes terug te investeren in extra stukjes. En voor de rest laten we de tijd zijn werk doen. 

Stefanie Huybrechts

Slechts één aandeel kiezen zou ingaan tegen de enige 'free lunch' in de beleggingswereld: spreiding. Daarom zou ik een pasgeboren kind een tracker cadeau doen met een brede spreiding zoals iShares Core MSCI World UCITS ETF. Hierbij zou ik specifiek kiezen voor de accumulerende variant waarbij de dividenden niet uitgekeerd worden, maar wel direct geherinvesteerd. Zo kan het kind tot zijn 18e levensjaar volop genieten van het 'compounding effect' en een mooie som bij elkaar 'sparen'.

Erik Joly

Het allerbeste advies is om een tracker cadeau te doen op de wereldindex, hier aan gekoppeld, de voorwaarde dat deze onder geen enkel beding mag verkocht worden voor de 18^de verjaardag. Op die manier worden er een aantal elementaire beleggingsregels gerespecteerd. Ten eerste, de jongere is super gediversifieerd. Ten tweede loopt hij of zij – door het verbod tot verkoop – niet het risico om uit de markt te zitten net op het ogenblik dat de beurzen hun beste beentje voorzetten. Tot slot, de kosten worden hierdoor tot een minimum beperkt.