De voorbijgaande aard van inflatie

Columnist en schrijver Franck Vanhee schrijft de inflatiezorgen van zich af “Zelfs hyperinflatie is van voorbijgaande aard. Ze duurt maar net zo lang tot je alles kwijt bent.”

Inflatie. Dat frequent gegoogelde woord. Hoor het tegen de plinten klotsen, achter het behang krioelen, tot voorbij de wandelgangen weerkaatsen, en Temptation-gewijs zuchten en kreunen - ‘Inflation … inflation …’. Een cascade van echo’s, een inflatie aan inflatie.

En dan die opgeblazen zusjes van haar: kosteninflatie, winstinflatie, bestedingsinflatie, loonkosteninflatie, geïmporteerde inflatie. En bespaar ons de krimpinflatie: die zak chips kost evenveel als vorig jaar, maar vandaag is ’t graaien naar de kleinere zak, dus minder chips. En meer gebakken lucht.

Over chips gesproken. Het wereldwijde tekort aan halfgeleiders weegt op de productie van auto’s, gameconsoles, weefgetouwen, zonneluifels. Dus, flessenhalzen in de productie- en ‘just in time’-bevoorradingsketens? Prijzen omhoog. En hup, inflatie!

Gehamster van hout, koper of tarwe? Duurder. Inflatie! Werkkrachten tekort op de arbeidsmarkt? Hogere lonen. Inflatie! Terrasje? Pintje? Koffietje? Coronatoeslag. Komt ie. Inflatie!

Maar, wat als

Maar, wat als die inflatie - zoals de Federal Reserve sust - écht wél transitory is, van voorbijgaande aard? Wat als de vandaag zo gehypete reflatie tegen de jaarwisseling niet meer blijkt dan een tijdelijk adrenalinestootje, een sugar high vluggertje, een primaire reflex na anderhalf jaar menselijke lockdown en economische stilstand?

‘OK, boomer. Hoezo is die inflatie transitory? Jij ziet toch ook dat alle prijzen stijgen? Kijk die grondstoffen, kijk die vraag achter dat aanbod aan hossen. Zoiets raakt niet van vandaag op morgen opgelost. Toch?’

Tja. Het narratief van de heropening annex Roaring Twenties jaagt de hele wereld naar dezelfde kant van de boot. En dan, met wat goeie wil, kapseist het schip. Toch?’.

We lijken nu wel in inflatie te verzinken, maar wat, wat als de deflatoire onderstroom koppig krachtiger blijft.

Waar zou die deflatie dan zitten?

Over het algemeen, zo lees je her en der, werkt de Vierde Industriële Revolutie (AI, AR, VR, 3D-printing, 5 à 6G’s, gentech, renewables, robotics, blockchain, …) deflatoir. Simplistisch: de productiekosten dalen.

Oók deflatoir: de almaar aangroeiende, wereldwijde schuldenberg. Steeds grotere schulden moeten afgelost worden, waardoor je geen geld meer hebt voor andere dingen, zoals duurzame investeringen.

Nog een strop rond de nek van inflatie: de vergrijzing. Niet toevallig mogen er in China nu drie kinderen per gezin.

Mix dan al die technologie, die schulden en die grijze demografie met de voorbije en toekomstige monetaire en fiscale stimuli en het is moeilijk voor te stellen waar we nog organische economische groei kweken, tenzij deflatoir in de kiem gesmoord.

Triggers

Kunnen we naast die usual suspects voor deflatie ook actuele triggers vinden? Yes, we can.

Een erg groot systeemrisico zit ‘m vandaag in de ‘reverse repo’-markt. De Amerikaanse centrale bank fungeert de facto als één grote geldparking. Banken zitten op massa’s geld, lenen niet meer uit (wegens geen vraag) en zo vindt geld zijn weg niet meer naar de economie. Integendeel, de tsunami aan fiatgeld zit palliatief gevangen in de financiële markten. En als geld niet in omloop is, dan ook geen inflatie. Het financiële systeem, schuldverzadigd als het al is, verdrinkt in zijn eigen illiquide liquiditeit. Alleen heeft het dat nog niet door.

Een andere katalysator is de fall-out van corona. Wat rest er eenmaal de monetaire en fiscale steunpakketten en stimuli afgebouwd worden? Faillissementen, ontslagen, inbinden, schulden afbetalen, minder reizen en etentjes, negatieve spiraal. Wat als je je werk verliest? Want, ah ja, ook jouw werkgever bespaart vroeg of laat, solidair met de concurrentie, al was het maar omdat hogere grondstoffenprijzen aan ieders winstmarges knagen. Of stel dat je je job behoudt, maar de prijzen van brood, brandstof en een broeksriem stijgen sneller dan je loon vandaag, dan vermindert morgen je reële inkomen, toch? Haal je dan overmorgen nog je verloren citytrips van 2020 in? Of ga je ouderwets sparen? … Zie je? Daar gáán je Roaring Twenties.

En dan is er nog een aanjager van deflatie. Want als inflatie de prijzen van basisproducten verder omhoog jaagt, dan kan je toch wat aandelen of van die cryptomunten verkopen om je dagelijkse behoeften te dekken, want die staan toch op recordkoersen? Maar wat als je buurman vóór jou in de uitverkoop gaat en eigenlijk met jouw beurswinsten gaat lopen? Snel! Verkoop! Nu! En kijk, hoe onverwachts, een beurscrash. Blijken, bij laagwater, al die RobinHooders en Redditters naakt te zwemmen … Hoeveel daarvan likken nog decennia hun wonden en zien we nooit op de beurs terug? Degout smaakt óók naar deflatie.

Bust na de boom

Moeten we de bretellen aansjorren voor een eensklapse deflatoire shock, van het type ‘bust’ na de ‘boom’, een acuut Minsky moment, inclusief versnelde ‘deleverage’ van alle speculatieve excessen? John Hussman al gelezen? De beurzen, al dan niet na een laatste meltup, min 70%? Wie biedt meer? Een eens in een generatie koopkans aan min 90%?

En, na de financiële – ook de economische implosie? In dergelijk scenario is het niet ondenkbaar dat in de daaropvolgende deflatoire depressie de centrale banken (en de politiek, why not) hun volle overgewicht bovenop de paniekknop ploffen, erop blijven liggen, tot ze ermee vergroeien. De policy error te veel.

Recent liet überdeflationist Lacy Hunt (Hoisington Investment) zich in een interview met ex-Fed’er Danielle DiMartino Booth ontvallen - vrij vertaald -: zodra de Federal Reserve, als ‘lender of last resort’, MMT aanneemt (via een Central Bank Digital Currency bijvoorbeeld), dan wordt de Fed ‘spender of last resort’. Waarop het woord ‘hyperinflation’ aan Hunts zuinige, oerdeflatoire lippen ontsnapte.

Niet dat we hier een angstbeeld willen creëren. Want, preken de experten, net zo transitory als inflatie is, is ook deflatie dat. Hoera! En, dus, is het niet eens denkbeeldig dat Moderne Monetaire Tovenarij en de onweerstaanbare drang van overheden en centrale banken om schulden weg te masseren, uiteindelijk resulteren in hyperinflatie.

Et alors? Zelfs hyperinflatie is transitory! Want ze duurt maar net zo lang tot je alles kwijt bent! Vraag dat maar aan de Weimarmens. Ah, die is al uitgestorven!? Wel, zo zie je maar. Zelfs met een kruiwagen vol triljarden blijk je van voorbijgaande aard.