Inzicht in je ETF-portefeuille met een backtest

Backtest is een website waarmee je een portefeuille van ETF’s kan analyseren aan de hand van prestaties uit het verleden. In tegenstelling tot veel andere tools die zich richten tot de Amerikaanse beleggers, heb ik Backtest specifiek gebouwd voor de Europese indexbelegger. Alle data zijn in euro en je kan enkel fondsen analyseren die beschikbaar zijn in Europa. De tool is voor iedereen en kosteloos beschikbaar op backtest.curvo.eu.

In dit artikel laat ik u graag Backtest ontdekken door als voorbeeld de historische evolutie van twee portefeuilles van indexfondsen te analyseren. We meten specifiek het effect van obligaties in een portefeuille, met als doel nieuwe inzichten te krijgen die belangrijk kunnen zijn voor beleggers.

‘Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.’ Elke belegger heeft dat al weleens gelezen in een of andere disclaimer. Maar vaak wordt die zin fout geïnterpreteerd en concludeert men dat de analyse van het verleden volledig nutteloos is. In de beleggingswereld geeft het verleden ons inderdaad geen garantie voor de hoe de toekomst er zal uitzien. Toch ben ik ervan overtuigd dat het ons interessante inzichten kan geven, die op hun beurt van belang zijn als we toekomstprojecties maken, weliswaar met een dosis onzekerheid.

Analyse van een eenvoudige portefeuille: 100% IWDA

De eerste portefeuille die we bekijken, bestaat uit één fonds: iShares Core MSCI World (IWDA). Dat is een populaire ETF die de MSCI World-index volgt, een brede index van meer dan 1 500 aandelen uit ontwikkelde markten.

Ten eerste laat Backtest ons toe de evolutie te bekijken van een hypothetisch bedrag – in dit geval 10 000 euro – die we in januari 1979 in het fonds zouden hebben belegd (figuur 1). Als alerte lezer vraag je je wellicht af hoe dat mogelijk is, aangezien IWDA pas sinds 2009 bestaat. Wel, daarvoor maakt Backtest gebruik van de data van de onderliggende index, daarbij ook rekening houdend met de kosten van het fonds.

In dit voorbeeld is onze 10 000 euro na 43 jaar gegroeid tot 913 181 euro. Dat betekent een gemiddelde jaarlijks rendement van 11,1 procent. De standaarddeviatie van de jaarlijkse rendementen is 14,9 procent. Wat leren we daaruit? Ten eerste dat de aandelenmarkt in ontwikkelde landen de afgelopen veertig jaar aanzienlijk is gestegen. En dat je geen complexe beleggingsstrategieën moest gebruiken om daarvan te profiteren, een simpele tracker was voldoende.

Maar de evolutie over de tijd vertelt ons verder eigenlijk niet zoveel, behalve het uiteindelijke rendement. Zo is bijvoorbeeld de standaarddeviatie een interessant getal voor statistische analyses, maar het is lastig om begrip te krijgen van wat een standaarddeviatie van 14,9 procent concreet betekent voor de omvang van de fluctuaties in onze portefeuille.

Bovendien neemt de standaarddeviatie aan dat rendementen volgens de normale distributie zijn verdeeld. De praktijk leert ons echter dat dit niet het geval is. Met name extreme gebeurtenissen, dus uitzonderlijk lage of hoge rendementen, komen in de werkelijkheid veel vaker voor dan wat de normale distributie voorspelt.

Om die redenen is de standaarddeviatie niet de ideale metriek om een gevoel te krijgen van de volatiliteit van onze portefeuille. We kijken beter naar het histogram van maandelijkse rendementen (figuur 2).

We groeperen de maandelijkse rendementen in verschillende schijven: tussen -5 en 0 procent, tussen 0 en 5 procent, enzovoort. We tellen dan het aantal maanden in elke schijf. Daaruit kunnen we bijvoorbeeld afleiden dat er 260 maanden waren met een rendement tussen 0 en 5 procent.

De extremen zijn opmerkelijker. De slechtste maand in onze periode was oktober 1987, met een daling van 17,6 procent. Bovendien waren er zeven maanden met een rendement tussen -15 en -10 procent.

Met dit histogram kunnen we concreter inzicht krijgen in de omvang van de fluctuaties doorheen de tijd. Het is met name interessant om je af te vragen wat je had gedaan tijdens de maanden met extreem lage rendementen. Had je in paniek verkocht als je portefeuille in één maand met bijna 18 procent was gezakt? Had je je beleggingen gewoon laten staan? Had je bijgekocht?

Dit is een van de belangrijkste vragen die een belegger zich kan stellen. Beleggen als de markten stijgen is gemakkelijk. Het is tijdens een plotselinge crash dat je werkelijk wordt getest. Pas dan loop je het gevaar om op het slechtste moment te verkopen en al je profijten van de afgelopen jaren teniet te doen.

Voor sommigen kan het daarom beter uitpakken om iets aan rendement in te boeten en te beleggen in een portefeuille dat minder extreme fluctuaties kent. Obligaties zijn een manier om dat te doen. Met Backtest kunnen we de impact van obligaties op onze portefeuille analyseren.

De impact van obligaties

Laat ons daarvoor IWDA vergelijken met een Europese variant van de 60/40-portefeuille, namelijk een samenstelling van 60 procent IWDA en 40 procent DBZB, een fonds dat de index FTSE World Government Bond - Developed Markets (Hedged EUR) volgt. Die index bestaat uit overheidsobligaties van ontwikkelde landen en is afgedekt naar de euro om valutarisico te vermijden.

Met Backtest kunnen we gemakkelijk de evolutie van de twee portefeuilles vergelijken (figuur 3).

Zoals te verwachten is het rendement van IWDA (blauw, enkel bestaande uit aandelen) op de lange termijn hoger dan de portefeuille met 60 procent aandelen en 40 procent obligaties (rood). Maar we kunnen ook zien dat IWDA feller op en neer gaat (hogere volatiliteit), in het bijzonder tijdens de dotcom-boom en -crash rond de eeuwwisseling en de financiële crisis van 2008. Dat verschil in volatiliteit is nog duidelijker in de histogrammen van de maandelijkse rendementen (figuur 4).