Voorpublicatie ‘Vrouwen willen meer dan een roze creditcard’: De excuses één voor één getackeld

Hier en daar zijn er berichten van beursmakelaars dat vrouwen aan een in haalbeweging bezig zijn. In de recente studies van zowel de Nederlandse als de Belgische beurswaakhond vinden we daar weinig bewijzen voor.

Wat is het typische profiel van een belegger?

• 70 procent van de beleggers bestaat uit mannen.
• 60 procent heeft een studie aan de hogeschool of de universiteit afgerond.
• Bijna de helft (47%) is 55 jaar of ouder.

Vrouwen herkennen zich niet in de beleggers of de beleggingsadviseurs die ze in hun omgeving of op televisie tegenkomen. Volgens mij ligt het ook aan de manier waarop wij met z’n allen over beleggen praten. Bijna nooit gaat het over de totstandkoming van een bedrijf, over de dromen en de toekomstplannen van de oprichters en hoe ze die gaandeweg hebben bijgestuurd. Bijna nooit gaat het over het concrete verschil dat bedrijven kunnen maken in het leven van hun klanten, mede werkers, toeleveranciers enzovoort.

Af en toe spreken vrouwen mij aan over mijn beurspraatje op de zakelijke zender Kanaal Z. By the way: ik ben de enige vrouw die in de wisselbeurt voor Z-Beurs zit. Ze zeggen dan zaken zoals ‘Je deed dat heel goed, maar ik begreep er niets van.’ Of ze zeggen dat de beurs hen niet interesseert. Uitspraken zoals ‘Ik weet er niks van, maar mijn man volgt het beursnieuws’ doen pijn aan mijn hart. Want ik ben er rotsvast van overtuigd dat iedereen interesse in de beurs kan krijgen. Er staan vele duizenden bedrijven op de beurs, die elk met hun eigen activiteiten en op hun eigen manier meerwaarde creëren.

Als je aan vrouwen vraagt waarom ze niet beleggen, dan krijg je meestal een van deze vier onderstaande antwoorden of een combinatie van:

• Geen geld
• Geen tijd
• Geen kennis
• Geen interesse.

We gaan die excuses, want dat zijn ze, in dit artikel één voor één tackelen. Een gebrek aan middelen is de belangrijkste en de meest legitieme reden waarom vrouwen minder kunnen sparen en dus ook minder kunnen beleggen dan mannen. Alle andere redenen kunnen vrij eenvoudig aangepakt worden.

Onvoldoende middelen om te beleggen? Ben je daar zeker van?

Tegenwoordig kun je letterlijk beleggen met je wisselgeld. Wie denkt dat je miljonair moet zijn om te beleggen, vergist zich schromelijk. Beleggen is vandaag gemakkelijker dan ooit door de digitalisering en de democratisering van de beurs. Wie wil starten met beleggen kan eigenlijk kiezen uit drie formules of drie types financiële dienstverlening: execution only, vermogensbeheer of beleggingsadvies. De goedkoopste manier is execution only: de klant moet zelf een beleggingsrekening openen bij een financieel tussenpersoon, kiest op eigen houtje welke aandelen of fondsen hij of zij wil kopen en verkopen en welke beleggingsstrategie de beste is. Voor mensen die slechts een klein vermogen te beleggen hebben, is dit de meest toegankelijke manier om te beginnen met beleggen. Er zijn tal van beleggingsapps beschikbaar, waarbij je voor enkele euro’s een transactie kunt doen.

Onvoldoende tijd om te beleggen? Maak tijd vrij.

Ik wil best geloven dat vrouwen minder tijd hebben dan mannen om met beleggen bezig te zijn, maar het is ook een kwestie van prioriteiten stellen. Het is zo belangrijk dat vrouwen zich meer bezighouden met hun financiële gezondheid, want die heeft ook een impact op hun mentale en fysieke gezondheid. Misschien moeten we ook eerlijk zijn. Geen tijd is soms ook een excuus omdat we geen zin hebben. Je kunt van beleggen een prioriteit maken. Je kunt tijd vrijmaken om je te verdiepen in de wondere wereld van de beurzen. Niet omdat je per se een grote hoop geld bijeen wilt harken, maar wel omdat meer geld meer vrijheid biedt.

Sommige vrouwen schamen zich omdat ze veel geld hebben en andere schamen zich omdat ze weinig geld hebben. Financieel onafhankelijk zijn van een partner, geld hebben om je kinderen te laten studeren, ondernemingen steunen die geneesmiddelen voor erge ziektes ontwikkelen... Het zijn maar enkele zaken die je met geld kunt doen, die je een heel goed gevoel kunnen geven. Schaamte over geld is nergens voor nodig. Als je het niet voor jezelf doet, doe het dan voor het nageslacht of voor de planeet. Want door in bepaalde bedrijven te beleggen of juist niet te beleggen, kun je ook meewerken aan een betere wereld. Veel bedrijfsverhalen zijn hoopgevend. Als we bijvoorbeeld de klimaatverandering willen tackelen of beter met de gevolgen ervan willen leren leven, dan hebben we de innovatie en veerkracht van ondernemingen nodig. Die ondernemingen hebben op hun beurt beleggers nodig.

Onvoldoende kennis? Vertrouw op jezelf of zoek betrouwbare partners.

Een tijdje terug sloeg ik een populaire Belgische krant open op de pagina’s over geld. Bovenaan stond een grote foto van een man in pak en das, die advies gaf over hoe je geld kunt beleggen. Onderaan legde Miss België uit dat een standaard make-uptasje al snel 500 euro kost en dat er wel honderd paar schoenen in haar kast stonden. Dit soort stereotiepe beeldvorming gebeurt jammer genoeg nog veel te vaak. Lang niet alle vrouwen spenderen zoveel geld aan uiterlijkheden en zo moeilijk is het nu ook weer niet om vrouwen te vinden die beleggingsadvies kunnen geven. Moet het per se altijd een witte man van middelbare leeftijd zijn die beleggingstips geeft? Nee, natuurlijk niet.

Sinds 2021 is er in Nederland een professioneel platform voor vrouwen die meer financiële kennis willen verwerven. In Vlaanderen is het nog wachten op zo’n platform waar vrouwelijke beleggers zich thuis voelen. Er zijn wel al private banken en banken die gele worden door vrouwen die hun stempel drukken. In Nederland is er met Fintessa Vermogensbeheer, opgericht door Martine Hafkamp in 2008, een vermogensbeheerder met een vrouw als uithangbord. ‘Er zijn best wel wat vrouwen die beleggen, maar die blazen niet zo hoog van de toren’, zegt Hafkamp als we haar vragen waar om zo weinig vrouwen beleggen. ‘Vaak zeggen vrouwen wanneer ze hier voor het eerst komen dat ze er niks van afweten. Dan zeg ik: je leest toch ook de krant, je kijkt toch ook naar televisie. Je weet vast meer dan je denkt. En dan blijkt het achteraf ook allemaal wel mee te vallen met die kennis van vrouwen.’

Geen interesse? Of is dat een excuus?

Wanneer vrouwen zeggen dat ze geen interesse hebben in de beurs, dan maskeert die uitspraak mogelijk een gebrek aan zelfvertrouwen, een gebrek aan tijd of nog andere hindernissen. BNP Paribas Fortis, de grootste bank van België, wilde graag weten wie er wel graag wil beleggen, maar er nog niet toe gekomen is. Wat blijkt? Van die potentiële beleggers is 60 procent een vrouw. Uit een spaarenquête van ING België bleek dat één op de drie vrouwen zichzelf een onvoldoende geeft voor financiële educatie, tegenover 18 procent van de mannen. Inzetten op financiële educatie is dus ook inzetten op meer vrouwelijke beleggers. Vrouwen kunnen pas interesse tonen in beleggen als ze zich capabel voelen om te beleggen.

Toch is beleggen geen exclusieve mannenzaak en dat is het ook nooit geweest. Er zijn een aantal heel slimme vrouwen, die in een ver of minder ver verleden getoond hebben dat vrouwen het even goed of beter kunnen dan mannen. Toch heeft dit niet zoveel vrouwen geïnspireerd om ook aan de slag te gaan. In België maken vrouwen nog steeds minder dan twee op de tien aandelenbeleggers uit en in Nederland drie op de tien.

Een gebrek aan middelen kunnen we in dit artikel niet oplossen. Dat begint veel vroeger in de kindertijd of zelfs nog daarvoor bij de vorige generatie. De cijfers liegen niet. Vrouwen lopen nog altijd meer risico om in armoede terecht te komen dan mannen. Sommige vrouwen hebben elke euro nodig om rond te komen. Voor die vrouwen is beleggen geen optie. Maar voor alle andere vrouwen zou beleggen wél een optie moeten zijn, die ze op zijn minst zouden moeten bekijken. Beleggen betekent niet per se dat je je spaargeld op het spel zet. Als je gespreid en doordacht investeert, ben je geen roekeloze speculant.